De IJmond telt een groot aantal culturele verenigingen: theatergroepen, zangkoren, filmgroepen en muziekverenigingen. Deze clubs worden, net als een aantal andere culturele organisaties in de regio, door vrijwillige medewerkers draaiende gehouden.

Steeds vaker klinken geluiden dat het aantal vrijwilligers en leden terugloopt. Twee jaar pandemie heeft flink wat gaten geslagen. Men maakt zich zorgen over de toekomst. Aan wie kan de oudere generatie het stokje overdragen? En hoe zit het met de verjonging van het publiek? Tijdens de cultuurmakersbijeenkomst van 17 maart 2021 deelde een aantal organisaties uitdagingen en oplossingen.

De Heemskerkse muziekvereniging St. Caecilia viert dit jaar haar 100-jarig bestaan. De vereniging telt drie orkesten. De leden verschillen in leeftijd van 14 tot en met 84 jaar. Ook bij St. Caecilia leefden bovengenoemde zorgen. Met in de gedachten de vogel Feniks stelde de vereniging de vraag: hoe kunnen we vernieuwen?

Het antwoord, vertelt Mireille de Visser, ligt in het aangaan van samenwerkingen. En dan vooral samenwerkingen waarin het onbekende en onverwachte wordt opgezocht. Een eerste voorbeeld is het jaarlijkse optreden dat St. Caecilia op tweede kerstdag verzorgt in Paradiso: een concert met onverwachte muziekstukken en verrassende muzikanten die op projectbasis meedoen. Een tweede voorbeeld is de succesvolle samenwerking met het asielzoekerscentrum in Alkmaar en tenslotte doet St. Caecilia mee aan een scholenproject vanuit Cultuurhuis Heemskerk waarbij leerlingen de kans krijgen kennis te maken met muziekinstrumenten. Met al deze initiatieven worden jong en oud uit verschillende bevolkingsgroepen met elkaar verbonden.

Simon Heermans van Soli vult zijn collega aan: ‘Samenwerking geeft verbreding van het aanbod. Ook bij ons is vernieuwing zoeken een steeds terugkerend thema.’ De muziekvereniging uit Velsen koos voor de viering van het 110-jarig bestaan een onverwachte locatie: zij traden op in de Beurs van Berlage en werkten samen met een DJ. Ook namen zij deel aan meerdere projecten van Theatermanifestatie IJmond. Dergelijke cross-overs brengen de vereniging met een nieuw publiek en nieuwe leden in contact. Dat gebeurt ook tijdens het ‘muziek-op-schoot’ project voor hele jonge kinderen en hun ouders. Soli is eveneens actief op scholen, want ‘onbekend maakt onbemind’ en hoe eerder leerlingen kennismaken met muziek, des te beter.

Aan tafel tijdens het gesprek zit ook Isa van Klaveren van Young Art. Deze organisatie liet voor het eerst van zich horen met een vrolijk festival in Park Westerhout in Beverwijk in 2004. De twee toenmalige festivaldirecteuren waren 25 jaar oud, zij werden bijgestaan door een team van jonge vrijwilligers en richtten zich met creatieve workshops op deelnemers vanaf 15 jaar. Vanuit de eerste generatie ‘Artshoppers’ en medewerkers zijn initiatieven als Studio O en de Broedmachine ontstaan. Het Young Art Festival zelf groeide uit tot een evenement dat jaarlijks duizenden mensen naar Westerhout trok.

Maar de tijden zijn veranderd: jongeren zette niet meer alles opzij om vrijwillig een festival te organiseren. Er zijn veel meer uitdagingen die aandacht opeisen: binnen afzienbare tijd afstuderen, werk vinden, geld verdienen om later nog enige kans te maken op de huizenmarkt. Er wordt, mede daardoor, meer op projectbasis gedacht: jongeren willen zich nog wel verbinden, maar niet voor langere perioden. Dat vereist een andere manier van werken voor organisaties met veel vrijwilligers. Bij Young Art liggen dan ook de Feniks vragen voor waar Mireille de sessie mee opende: in welke gedaante komen we uit de pandemie tevoorschijn? Wie zijn we, waar staan we en waar staan we voor?

Gelukkig lijkt alles met het opheffen van de maatregelen en het aanbreken van de lente weer wat meer te gaan stromen. Simon vertelt dat de activiteiten van Soli snel vol zitten. Marc Hegeman van Body Skills merkt een toenemende belangstelling voor lessen en trainingen. En Isa constateert dat er ook bij Young Art meer beweging ontstaat. Op naar de zomer. Lang leve de cultuurmakers!